H Χελιδόνα

Στην Κάτω Καμήλα Σερρών την πρώτη ημέρα του Μάρτη πραγματοποιείται το έθιμο της Χελιδόνας, με στόχο τον εορτασμό της πρώτης ημέρας της Άνοιξης.

Τα παλιότερα χρόνια τα παιδιά κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδονιού, που το στριφογύριζαν, καθώς ήταν στερεωμένο σε ειδική ξύλινη κατασκευή, τραγουδούσαν από σπίτι σε σπίτι τη «Χελιδόνα», ένα τραγούδι για τον ερχομό της Άνοιξης. Τα παιδιά φορούσαν τον «Μάρτη» στους σπιτονοικοκύρηδες και εκείνοι συνήθως τους έδιναν αυγά.
Ο «Μάρτης» είναι ένα βραχιόλι φτιαγμένο με δύο κλωστές, μια άσπρη και μια κόκκινη, που φοράμε στα χέρια μας, για να προφυλαχτούμε από τον ήλιο που θα λάμπει περισσότερο κατά τη διάρκεια του μήνα Μάρτη. Σύμφωνα με την παράδοση θα τον βγάλουμε από το χέρι μας μόλις δούμε πελαργό ή χελιδόνι και θα τον κρεμάσουμε στο κλαδί ενός δέντρου. Ο πελαργός θα πάρει τον "Μάρτη" και τότε θα φέρει στο παιδί που το κρέμασε ένα δώρο, συνήθως όπως λέγονταν, ένα ζευγάρι παπούτσια για το Πάσχα.
Τα τελευταία χρόνια το έθιμο αναβιώνει από τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου με τη συμβολή των δασκάλων τους.

Ακολουθεί η «Χελιδόνα», όπως τραγουδιέται στην Κάτω Καμήλα Σερρών.
Χελιδόνα έρχεται
απ’ τη μαύρη θάλασσα
θάλασσα επέρασε
έκατσε και λάλησε.
Λάλησε τα γράμματα
γράμματα ελληνικά
που μαθαίνουν τα παιδιά,
τα παιδιά στο δάσκαλο.
Δάσκαλος μας έστειλε
να μας δώστε 5 αβγά
και αν δεν έχετε 5 αβγά
παίρνουμε την κλωσαριά.
Να γεννά και να κλωσά
και να σέρνει τα πουλιά.
Μάρτης μας ήρθε
καλώς μας ήρθε
τα λουλούδια άνθισαν
τόπος μυρίζει
έξω υγεία και χαρά
και μεθαύριο Πασχαλιά
με τα κόκκινα τ’ αβγά.

Πηγές:

• Προσωπικές μνήμες
• Μαρτυρίες των οικείων μου